Szanowni Państwo,
pisarz Boyé Lafayette De Mente jest Amerykaninem, zatem zgodnie z poradą https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/wymowa-obcych-nazwisk;2130.html jego imię i nazwisko powinniśmy wymawiać po amerykańsku — czyli właściwie jak? A co za tym idzie — jak je odmieniać?
I jeszcze to samo pytanie odnośnie do amerykańskiego matematyka Ronalda Björna Jensena (wymowa drugiego imienia i nazwiska).

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Bardzo proszę o wyjaśnienie sprawy, która budzi liczne kontrowersje i spory. Dawniej, gdy wydawaliśmy książkę związaną z literaturą czy językoznawstwem rosyjskim lub szerzej – wschodniosłowiańskim (książkę – zaznaczmy – pisaną po polsku), stosowaliśmy zapis rosyjskich nazwisk czy tytułów dzieł w transkrypcji lub transliteracji, w zależności od potrzeb. Wszelkie cytaty były przekładane na język polski, a w razie podawania również brzmienia oryginalnego – transkrybowane. Od pewnego czasu autorzy zaczęli się chyba wzorować na książkach wydawanych w Rosji, na Białorusi i Ukrainie – w polskich tekstach i w przypisach stosuje się zapis fragmentów grażdanką. Taki tekst (dotyczący np. motywu śmierci u Tołstoja) staje się niezrozumiały dla kogoś, kto nie zna języka rosyjskiego (choćby twórczość Tołstoja – w tłumaczeniach – znał na pamięć), bo wszelkie przykłady, cytaty ilustrujące jakąś tezę itd. są wydrukowane po rosyjsku. W polskich zdaniach są wtrącenia po rosyjsku, wydrukowane grażdanką, co sprawia okropne wrażenie. Dam przykłady, ale niestety, nie mam czcionki rosyjskiej, wszystko zatem, co autor tekstu pisał grażdanką, zostanie przeze mnie podane wersalikami.
Autor relacjonuje dokładnie przebieg zdarzeń wiążących się z osobą „PIERIEKRASNOGO EKZIEKUTORA” (…) Jak konstatuje autor ARCHIJEREJA, czas nie zmienił rodziny Turkinów, czytamy bowiem, że „u TURKINYCH PO – PRIEŻNIEMU (…) KOTIK IGRAJET…”. W przypisach powstają też dziwaczne sytuacje, gdy jeden przypis drukowany jest grażdanką, drugi po polsku, a w przypadku powtórnego cytowania tego samego autora raz pisze się tamże po polsku, innym razem po rosyjsku. Dotyczy to całości zapisu bibliograficznego w przypisie: w przypadku przytaczania dzieła rosyjskiego również cały „aparat” – s. (strona), nr, t. (tom) itd. – jest drukowany grażdanką. Na domiar złego: w pracach zbiorowych, składających się z artykułów autorów zarówno polskich, jak i rosyjskich (białoruskich, ukraińskich), piszących niezależnie od swej narodowości czasem w języku ojczystym, czasem nie, stosuje się w nagłówkach artykułów zapis imienia i nazwiska autora w zależności od tego, po jakiemu jest napisana jego praca… Bardzo proszę o możliwie „dyrektywne” (jeśli to możliwe) rozstrzygnięcie, czy takie praktyki są dopuszczalne i jak dalece. Przepraszam za tak długie pytanie, ale żałuję, że nie mogę tu więcej okropnych przykładów przytoczyć…

Szanowni Państwo,
w matematyce o dwóch obiektach, dla których istnieje inwolucja przekształcająca jeden na drugi, mówi się czasem, że są inwolutne. Czy bardziej uzasadniony gramatycznie jest właśnie taki przymiotnik (utworzony jak kongruentne od kongruencja), czy może lepiej byłoby: inwolutywne (jak produktywny od produkcja)?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Witam serdecznie!
Uprzejmie proszę o podanie wyjaśnień dotyczących odmiany nazwiska amerykańskiego matematyka pochodzenia węgierskiego: Polya George (Gyorgy). Proszę również o kilka słów wyjaśnień dotyczących transkrypcji tego nazwiska. Czy jest to nazwisko węgierskie? Wydaje mi się, że tak, choć raczej nietypowe.
„Cztery etapy według Polyi/Polyego”? Czy w tego typu wyrażeniu można posłużyć się formułą: „Cztery etapy według George’a Polya”? „Zawdzięczamy to Polyi/Polyemu”? „Spotkał się z…”?

Arthur Cayley był znanym angielskim matematykiem. Jego nazwisko po angielsku wymawia się [keli].
Znamy np. twierdzenie Cayleya (tak jest pisane w podręcznikach matematyki), graf Cayleya. Znani matematycy wrocławscy mówią: graf kajleja, co zdecydowanie deformuje nazwisko. W języku rosyjskim i ukraińskim nazwisko Cayley w podobnych wyrażeniach nie odmienia się (graf Cayley, grafa Cayley itd.). Wydaje mi się, że w języku polskim też tak powinniśmy robić.
Która wersja jest poprawna: graf Cayleya, graf Cayly’ego czy bez odmiany?
Pozdrawiam
Waldemar

W podręczniku do matematyki mojego syna (IV klasa szkoły podstawowej) używa się dla określenia ułamków dziesiętnych 1/1000 nazwy jedna tysiączna – do tej pory powszechnie w szkołach używało się określenia jedna tysięczna. Która z tych form jest poprawna?

Szanowni Państwo!
Prowadzę zajęcia, na których jest dużo matematyki. Korzystamy z indeksów oznaczonych literami. Wskazując element mówimy „element enty”, co zapisujemy „n-ty”. Często musimy wskazać element następny, „en plus pierwszy”, co zapisujemy „(n + 1)-szy”. Mówimy też o potędze „entej” (o wykładniku n) i potędze „en plus pierwszej” (o wykładniku n + 1). Czy taki zapis i sposób nazywania elementów jest poprawny?
Łącząc wyrazy szacunku
Krzysztof Simiński

W matematyce używa się czasem słowa agitacja w znaczeniu 'wstępne podejście do problemu', np. Typowa agitacja w zakładzie Monty Halla to założenie, że oba wybory gracza są tak samo prawdopodobne, Wobec braku naturalnego kandydata na rozwiązanie musimy coś zaagitować.
Nie spotkałem się z takim znaczeniem w języku naturalnym. Zastanawiam się, czy można uznać je za element żargonu i swobodnie używać w tekstach matematycznych, czy może jest to zwyczajny błąd i należy wyrazić to inaczej.

Szanowni Państwo,
czy nazwisko Carmichael (Robert Daniel — matematyk) wymawiamy w dopełniaczu jako [karmajkela] czy [karmajkla]? Mam jeszcze pytanie, jak powinniśmy dzielić ten wyraz przy przenoszeniu do następnego wiersza. Może ogólniej: czy mogliby Państwu króciutko streścić reguły przenoszenia odnośnie do wyrazów angielskich? Albo odesłać mnie do odpowiedniego źródła?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo,
zastanawiam się, czy znane zalecenie edytorskie mówiące o niepozostawianiu na końcu wiersza tzw. sierot dotyczy także innych wyrazów jednoliterowych niż spójniki, np. nazw zmiennych matematycznych.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik